Doris Lessing Pluto in Steenbok

Mijn excuses. Dit artikel verscheen voordat hij af was. Oeps…. Dit was niet de bedoeling. Waarom Doris Lessing Pluto in Steenbok? Vanochtend las ik Lessing’s toespraak die voorgelezen werd bij de uitreiking van de Nobel Prijs voor Literatuur in Stockholm. Lessing zelf was niet in staat om te reizen. Het was een boeiend verhaal. De rode draad was natuurlijk Afrika – het land waar ze haar kindertijd heeft doorgebracht.  Het stuk vertelde veel over Zimbabwe en het gebrek aan boeken en leesmiddelen in dat land en de enorme honger ernaar. Iedereen smeekt om boeken daar. Nou vergelijk die situatie daar met een bevoorrechte “all boys” school in Londen. Ja. Terwijl in Afrika men smeekt om educatie en boeken, lezen westerse kinderen nauwelijks meer. Alles komt nu van de internet vandaan. Sommige kinderen lezen helemaal niet en hebben nooit een boek uitgelezen. Lessing ziet dit als het gevolg van de internet revolutie. Nu komen we tot de kern: Pluto in Steenbok.

Tijdens de voorbereidingsfase van mijn lezing “Pluto in Steenbok” keek ik naar wat er gebeurde in de wereld de laatste keren dat Pluto in de Steenbok stond. Neem bijvoorbeeld de aller laatste keer van 1762 tot 1778. Dit was de periode van de industrieele revolutie. De mens werd onderworpen aan de machine. Het capitalisme is een Steenbok fenomeen. De klok-tijd werd ingevoerd. Werken thuis (Kreeft) was over, voorbij. Mensen moesten nu in de fabrieken lange uren maken onder mens ontberende omstandigheden om winst voor anderen te maken. Doris Lessing sprak over de gevolgen van de computer revolutie. Reken erop. Die worden zichtbaar als Pluto naar Steenbok gaat. Voor Lessing is een van de gevolgen het verloren gaan van onze literaire geschiedenis, onze literaire cultuur. Mensen lezen in het Westen nauwelijk weer. Dit, vond ze niet alleen zorgelijk maar betreurenswaardig.

Morgen wil ik naar de horoscoop van Lessing kijken.